تاریخچه تولید آمار جمعیت

در زمان‌ قاجاریه‌ تلاش‌های پراکنده‌ای‌ برای شمارش‌ جمعیت‌ انجام ‌گرفت که‌ اغلب‌ به‌ صورت‌ موردی‌ ‌به‌ اجرا در آمده است. در سال‌ 1297، اداره‌ ثبت‌ احوال‌ کشور به‌ منظور ثبت‌ وقایع‌ چهارگانه‌، تأسیس‌ شد. در سال1303 شمسی،‌ با تصویب‌ آیین‌نامه‌ای،‌ مسئولیت‌ جمع‌آوری‌ و تمرکز‌ بخشیدن‌ به آمارهای‌ مورد نیاز، برعهده وزارت‌ کشور گذاشته‌ شد. تصویب‌ نامه‌ مذکور با انجام‌ تغییراتی‌ در سال 1307، از تصویب‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ وقت‌ گذشت‌ و جنبه قانونی‌ یافت‌ و از آن‌ زمان‌، اداره ثبت‌ احوال‌ کشور به‌ "اداره‌‌ کل‌ آمار و ثبت‌ احوال‌" تغییر نام‌ داد. اداره‌ مذکور از سال 1349 با نام‌ "سازمان‌ ثبت‌ احوال‌ کشور"، به‌ انجام‌ وظایف‌ قانونی‌ خود ادامه‌ داده‌ است .
خرداد ماه‌ سال 1318، اولین‌ قانون‌ سرشمـاری‌ به‌ تصویب‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ رسید. در اجرای‌ این‌ قانون‌، سرشماری‌ جمعیت‌ از دهم‌ اسفند ماه‌ همان‌ سال در شهر تهران‌ و در سال‌های‌ 1319و 1320 در 33 شهر کشور به‌ تدریج‌ به‌ اجرا درآمد، ولی‌ ادامه‌ آن‌ به‌ علت‌ وقایع‌ شهریور1320 به تعویق افتاد. در اسفند ماه‌ 1331، سازمان‌ همکاری‌ آمار عمومی‌ تشکیل‌ شد و در فروردین سال1332 قانون‌ آمار و سرشماری‌ به‌ تصویب‌ رسید. در این‌ سال‌، اداره‌‌ آمار و سرشماری‌ از اداره کل‌ آمار و ثبت‌ احوال‌ جدا شد‌ و به‌ سازمان‌ همکاری‌ آمار عمومی‌ پیوست‌ و به‌ این‌ ترتیب‌، برای‌ اولین‌ بار سازمانی‌ به‌طور انحصاری‌ موظف‌ به‌ جمع‌آوری‌ آمار شد. این‌ سازمان‌ در سال ‌1334 به‌ وزارت‌ کشـور وابسته‌ شد و نام‌ آن‌ به‌ "اداره‌ کل‌ آمار عمومی"تغییر یافت‌ و سپس‌ در سال‌ 1335، اولین‌ سرشماری‌ عمومی‌ جمعیت‌ را در کل‌ کشور به‌ اجرا درآورد.
نیاز روز‌افزون دستگاه‌های برنامه‌ریزی کشور به آمار و اطلاعات و ضرورت همکاری نزدیک سازمان اصلی تولیدکننده آمار با دستگاه برنامه‌ریزی، موجب شد تا در سال 1344، اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور جدا و با نام "مرکز آمار ایران" به سازمان برنامه وابسته شود. این مرکز به عنوان اولین اقدام، سرشماری عمومی نفوس و مسکن را طبق قانون در آبان‌ماه سال 1345 به مرحله اجرا درآورد. بنا به ضرورت، قانون تأسیس مرکز آمار ایران در سال 1353 مورد تجدید نظر قرار گرفت و قانون فعلی این مرکز به تصویب رسید. سرشماری 1385 دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سرشماری‌های پیشین متمایز می‌کند. از نظر شیوه اندازه‌گیری صفات، سرشماری 1385 نخستین سرشماری کشور است که روش "سرشماری همراه با نمونه‌گیری" در آن پیاده شده است. استفاده از روش " تشخیص هوشمند نویسه‌ها"، تصویربرداری مستقیم از پرسشنامه‌ها و تبدیل تصاویر به داده‌ها، در استخراج اطلاعات سرشماری 1385به كار رفته است.

اقلام آماری

• سرشماری سالهای 1335 الی 1385

تعدادجمعیت، تعداد خانوار، خانواراهای غیر ساکن ،دین، تابعیت، شاغلان بر حسب گروههای عمده فعالیت، جمعیت بیکار، وضعیت تحصیلی ،وضع سواد، تعداد واحدهای مسکونی، امکانات وتسهیلات مورد استفاده ، نحوه تصرف خانوار در سطح کل کشور، استان، شهرستان،نقاط شهری و روستائی

• سرشماری اجتماعی- اقتصادی عشایر کوچنده

تعداد خانوار و جمعیت عشایر ییلاقی و قشلاقی ایلها و طایفه های مستقل در سطح کل کشور، استان و دهستان

• وقایع حیاتی (ازدواج، طلاق، تولد، فوت)
• برآوردهای جمعیتی ( کل کشور ، استان ، شهرستان)
• مهاجرت
• باروری 

اهم فعالیت‌ها، طرح‌ها و سرشماری‌ها