مطالعه و پیشنهاد روش‌های مناسب استخراج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385

سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن از سال 1335 هر ده سال یک بار انجام شده‌اند. عملیات استخراج به دو صورت متمرکز و غیر متمرکز انجام شده که جهت «ورود، پردازش و کنترل داده» مراحل زیر گذرانده می‌شده است:

1. داده‌آمایی
2. ادیت آدرس
3. وریف
4. ادیت موضوعی
       توالی این مراحل برای واحدهای کاری، تحت نظارت نرم‌افزار «سیستم مدیریت» کنترل می‌شده است.
   با پیشرفت فناوری پردازش اطلاعات و ارتقای سخت افزاری گزینه‌های جدیدی جهت "پردازش داده" میسر شده‌اند که اهمیت بررسی آن‌ها بر کسی پوشیده نیست.
   اهداف کلی این طرح مطالعاتی در بندهای ذیل خلاصه می‌شوند:
   1-     بررسی روش‌های جمع‌آوری و ورود داده با استفاده از فناوری‌های جدید
   2-     بررسی روش‌های ذخیره‌سازی و پردازش داده با استفاده از فناوری‌های جدید
   3-     بررسی روش‌های کنترل مراحل استخراج و انتقال اطلاعات
    
   شرح مسئله (اهداف، ضرورت، متدولوژی تحقیق و ...)
   پیشرفت فناوری امکان شیوه‌های نوین جمع‌آوری، ورود و پردازش داده‌ها را ممکن ساخته است. این شیوه‌های نوین را از چند جنبه می‌توان بررسی کرد:
   1-     سخت‌افزاری
   2-     نرم‌افزاری
   3-     بستر ارتباطی
       در زمینه جمع‌آوری داده بررسیHand-held Devices  از رده‌ی Personal Digital Assistant) PDA)، همچنین Notebook، Tablet PC، Pocket PC و ... بسیار مفید خواهد بود. روش‌های CAPL، CATI و استفاده از اینترنت نیز در این مبحث می‌تواند قابل بررسی باشد.
       جهت ورود داده امکانات جدیدی از طریق OMR، OCR، ICR، VR، CAC و ... در دسترس قرار دارند که بررسی نقاط قوت و ضعف هر یک نیازمند مطالعه می‌باشد.
       انتخاب یک  PlatformوDatabase  مناسب در این زمینه می‌تواند کارساز باشد.
       امنیت، سرعت و دقت از نکاتی هستند که در بحث بستر ارتباطی و پروتکل انتخابی مطرح می‌شوند.
       تمامی این مطالعات منجر به شناسایی و ارزیابی روش‌های «جمع‌آوری، ورود و پردازش داده» خواهد شد. انتخاب یک روش بهینه، مقرون به صرفه و عملی بر اساس نقاط قوت و ضعف روش‌های ارائه شده، میسر خواهد شد. بنا بر این به نظر می‌رسد برای این پژوهش از روش‌های تحقیق تجربی، کتابخانه‌ای، تطبیقی و تحقیقات میدانی بتوان استفاده نمود.
       پر واضح است که در انتخاب یک روش بهینه، مقرون به صرفه و عملی، یک یا چند روش پیشنهاد شده که لازم است با تست و آزمایش، روش یا روش‌های پیشنهادی، به اثبات رسیده و مقایسه شوند و بر اساس مقایسه‌ی انجام شده، روش بهینه، مقرون به صرفه و عملی، به‌عنوان پیشنهاد اصلی مطرح شود.

امکان سنجی اجرای سرشماری توأم با نمونه‌گیری
در موقعیتی که هر روز آمارگیری‌های نمونه‌ای در مقایسه با سرشماری‌ها اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند جایگاه سرشماری توأم با آمارگیری نیز استحکام بیش‌تری می‌یابد. امروزه با توجه به هزینه‌ی‌ کمتر، سرعت و دقت بیش‌تر و کاهش بار پاسخ‌گویی آمارگیری‌های نمونه‌ای، مسئولان آمارگیری و آمارشناسان سعی می‌کنند حتی‌الامکان از این روش بیش‌تر استفاده نموده و از سرشماری‌ها به‌دلیل هزینه‌ی بالا و دارا بودن اشکالات خطاهای غیر نمونه‌گیری کمتر استفاده نمایند. البته سرشماری‌ها دارای مزایای عمده‌ای هستند که با انجام آمارگیری‌های نمونه‌ای نمی‌توان به آن‌ها دست یافت. برای مثال می‌توان به استفاده از سرشماری‌ها در ساخت چارچوب طرح‌های آمارگیری نمونه‌ای و یا ارائه‌ی اطلاعات در کوچک‌ترین سطح جغرافیایی اشاره نمود. به همین دلیل انجام سرشماری امری اجتناب‌ناپذیر است و هنوز در بسیاری کشورها به خصوص آن‌هایی که فاقد سیستم توانمند آمارهای ثبتی هستند، انجام می‌گردد. ضرورت تلفیق دو روش سرشماری و نمونه‌گیری در مواردی مطرح است که نیاز به اطلاعات برای ساخت چارچوب نمونه‌گیری یا ارائه در سطوح جغرافیایی کوچک وجود دارد و از طرفی برخی از اطلاعات مورد نیاز، اطلاعاتی تخصصی است که به منظور اهداف فوق به کار نمی‌رود و جمع‌آوری آن از طرق تمام‌شماری می‌تواند روی کیفیت نتایج حاصل از سرشماری تأثیر سویی گذارد. در چنین حالاتی توصیه شده است که از سرشماری توأم با نمونه‌گیری استفاده شود. دفتر سرشماری آمریکا امکان سرشماری دقیق و مقرون به صرفه را بدون استفاده از آمارگیری نمونه‌ای غیر ممکن می‌داند و استفاده از روش سنتی سرشماری را حتی با فراهم کردن بودجه اضافی برای ارتقای کیفیت مردود می‌داند.

شناسایی روش‌های پیشگیری از بروز بی‌پاسخی در سرشماری عمومی نفوس و مسکن