سابقه

 اجرای هر سرشماری مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و تدارک مقدمات در زمینه‌های مختلف است. تهیه مقدمات یک سرشماری معمولاً چند سال به طول می‌انجامد. مطالعات مقدماتی به منظور تهیه طرح برای سرشماری اجتماعی اقتصادی عشایر کوچنده ایران، ازسال 1362 آغاز شد. بر مبنای مطالعات مزبور تصمیم گرفته شد که طرح در دو مرحله انجام شود. مرحله اول طرح با هدف شناسایی عشایر، در سال 1363 آزمایش شد و در سال 1364 به مرحله اجرا درآمد. در این مرحله، تمام ایلات و طایفه‌های مستقل در سطح کشور مورد جستجو و شناسایی قرار گرفتند. سپس به محل‌های استقرار ییلاقی تمام ایل‌ها و طوایف مستقل مراجعه شد و با همکاری افراد مطلع محلی، رده‌بندی (سازمان اجتماعی) هر ایل یا طایفه مستقل تحقیق و نمودار آن تا سطح کوچک‌ترین رده (غیرموقت‌) آن ایل یا طایفه مستقل رسم شد. ضمن انجام این کار وابستگی هر طایفه به رده‌های بالاتر و تقسیمات داخلی آن تا سطح کوچک‌ترین رده غیرموقت و به عبارت دیگر، چگونگی بستگی کوچک‌ترین رده‌ها به رده‌های بالاتر و طایفه مربوط مشخص شد. علاوه بر موارد فوق، برای هر کوچک‌ترین رده اطلاعاتی جمع آوری شد که بخشی از آن شامل نام کوچک‌ترین رده، نام سر رده و پدر او، تعداد خانوار رده، موقعیت جغرافیایی، محل استقرار ییلاقی و قشلاقی رده، تاریخ‌های حرکت از ییلاق به قشلاق و برعکس و مسیرهای کوچ می‌باشد. همچنین ضمن اجرای مرحله اول موقعیت ییلاق و قشلاق هر کوچک‌ترین رده در داخل دهستان روی نقشه‌های روستایی مشخص و مسیرکلی حرکت طایفه‌ها یا کوچک‌ترین رده‌ها ترسیم شد.
فهرست اسامی و فرمهای مشخصات کوچک‌ترین رده‌ها مبنای اجرای مرحله دوم طرح یعنی سرشماری خانوارهای عشایر کوچنده کشور در سال 1366 شد.
فهرست مزبور در جریان سرشماری سال‌های 1366 و 1377 بهنگام شد و در سرشماری سال 1387 نیز سعی می‌شود تا اصلاحات لازم بر روی آن اعمال شود.
 

اهداف

هدف کلی:

هدف از این سرشماری، جمع‌آوری اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزی جهت بهبود زندگی عشایر است.
نتایج این سرشماری، خصوصیات اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچنده کشور در سال 1387 و تغییرات آن طی ده سال گذشته را مشخص می‌سازد. با اجرای این سرشماری، اطلاعات آماری مورد نیاز برنامه‌ریزان امور عشایری و مسئولان سازمآن‌های اجرایی ذیربط فراهم خواهم شد.

اهداف تفصیلی:

• شناخت برخی ویژگیهای خانوارهای عشایر کوچنده و خصوصیات اجتماعی اعضا آن‌ها
• نحوه کوچ گذشته و مسیر کوچ خانوارهای عشایر کوچنده از ییلاق به قشلاق و بالعکس
• مدت اقامت خانوارها در ساختمان و سرپناه در ییلاق و قشلاق
• عضویت خانوارها در شرکت تعاونی عشایری
• مقدار تولید و فروش انواع صنایع دستی خانوارها و تعداد بافندگان عضو خانوار
• عمده‌ترین سوخت مصرفی خانوارها برای پخت و پز و ایجاد گرما در مناطق ییلاق و قشلاق
•  وسایل مورد استفاده در اختیار خانوار
• تعداد بهره‌برداری‌های کشاورزی خانوارهای عشایری برحسب نوع و فعالیت بهره‌برداری شامل تعداد دام بهره‌برداری به تفکیک نوع دام سبک و سنگین در روز آمارگیری
•  متوسط تعداد دام و کل مدت استفاده از مرتع و تعلیف وضعیت و نحوه استفاده خانوارها از مرتع در ییلاق و قشلاق
• مشخصات جایگاه دام سبک در مناطق ییلاق و قشلاق در روز آمارگیری
• تغییرات تعداد دام، تعداد دام شیردوشی شده و تعداد دام پشم و موچینی شده از اول استقرار در ییلاق گذشته تا اول استقرار در این ییلاق
• مساحت اراضی کشاورزی و نحوه تصرف برحسب نوع استفاده
• دسترسی اکثریت خانوارهای کوچک‌ترین رده به امکانات آموزشی و فرهنگی، مذهبی، بهداشتی و درمانی، دامداری و دامپزشکی، بازرگانی و خدماتی و نهادهای اجتماعی
• وجود برق
• منابع تامین آب آشامیدنی
• متوسط فراورده‌های دامی برای یک راس از انواع دام‌های سبک و سنگین
• زبان یا گویش محلی یا قومی اعضای خانوارهای کوچک‌ترین رده
• تهیه چارچوب از خانوارهای کوچک‌ترین ‌رده